Wembley (AU) – Half maart klonk het startschot voor de opbouw van een wereldwijd meetnetwerk, dat bestaat uit boeien die in de oceaan zelfstandig op onderzoek uit gaan.


De komende vier jaar gaan maar liefst drieduizend meetrobots verspreid over alle wereldzeeën te water. Daarmee kunnen klimaatwetenschappers voor het eerst wereldwijd systematische metingen verrichten aan de bovenlaag van de oceaan.
Het Australische onderzoeksinstituut CSIRO leidt sinds 1999 een proefproject met het waterbroertje van de weerballon. Het gaat om een vrij ronddrijvende, rechtopstaande, cilindervormige boei van anderhalve meter lengte, gevuld met allerlei meetinstrumenten. Een waterpomp regelt het drijfvermogen. Door waterinname zakt de robot tot een diepte van tweeduizend meter, waar hij tien dagen verblijft en metingen aan het oceaanwater en zeestromingen doet. Vervolgens gaat de boei enkele uren naar de oppervlakte en geeft de verzamelde informatie via satellieten door aan meetstations. Deze cyclus herhaalt zich continu gedurende vijf jaar, daarna is de batterij van de pomp leeg.
Tevreden met de uitstekende resultaten van de eerste tien ‘Argo-boeien’ in de Indische Oceaan gaven de projectleiders half maart het startschot voor de opzet van een wereldwijd meetnetwerk. In 2006 moet het systeem drieduizend robots omvatten. Ook de Europese Unie neemt aan dit grootschalige internationale project deel. Onlangs diende zij een voorstel in voor de productie en exploitatie van een aantal meetboeien.
Het nieuwe netwerk kan waardevolle informatie opleveren over de invloed van de oceanen op het klimaat. Nu komt de meeste informatie nog van schepen, maar die bestrijken slechts een klein gebied van de wereldzeeën. Bovendien zullen met de Argo-boeien metingen van de watertemperatuur, het zoutgehalte en de stromingen binnen enkele uren voor iedereen beschikbaar zijn. Klimaatwetenschappers gebruiken deze informatie voor de ontwikkeling van methoden die grote klimatologische effecten, zoals El Niño, kunnen voorspellen. Bovendien zijn de gegevens nuttig voor scheepvaart, visserij en milieubeheer.

Mirjam Leunissen