Twee testpoppen die vrouwelijke lichamen moeten voorstellen, zullen later dit jaar de stralingsblootstelling meten tijdens NASA’s Artemis I-missie, in voorbereiding op de landing van de eerste vrouw op de maan.
Het is een kleine stap voor dummy’s, een grote stap voor vrouwen. Later dit jaar schiet NASA met de Artemis I-missie twee testpoppen de ruimte in, met nagebootste vrouwelijke lichamen. Zo kan NASA bestuderen hoe straling vrouwen in de ruimte beïnvloedt.
Kosmische straling
NASA streeft ernaar de eerste vrouwelijke astronaut naar de maan te sturen als deel van de geplande reeks Artemis-ruimtevluchten. De eerste missie, Artemis I, wordt een testvlucht van het Orion-ruimtevaartuig zonder bemanning. Het zal in vier tot zes weken naar de maan en terug naar de aarde vliegen.
‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.
Vrouwelijke organen zoals borsten en eierstokken zijn bijzonder gevoelig voor straling. Hierdoor lopen vrouwen een groter risico dan mannen om kanker te ontwikkelen. De ruimte wordt continu doorzeefd met krachtige straling, maar alle eerdere onderzoeken naar straling zijn uitgevoerd op testpoppen die mannen voorstellen, zoals de Matrjosjka-pop die in 2004 het internationale ruimtestation bezocht. De effecten van straling op niet-mannelijke astronauten, waaronder vrouwen en trans-mannen, zijn minder goed bekend.
Helga en Zohar
Ruimtebiofysicus Thomas Berger van het Duitse Lucht- en Ruimtevaartcentrum in Keulen en zijn collega’s hebben poppen ontworpen die de vrouwelijke torso’s en de organen daarbinnen nabootsen. De testdummy’s, Helga en Zohar genaamd, hebben stralingssensoren op kwetsbare plaatsen, zoals organen. Zohar zal een stralingsblokkerend vest dragen, gebouwd door de Israëlische ruimtevaartorganisatie ISA, terwijl Helga geen vest zal dragen.
‘De Artemis I-missie is de eerste missie die terug gaat naar de maan, dus in die zin is het de perfecte missie voor dit experiment’, zegt Berger, ‘Je krijgt basisgegevens over de stralingsbelasting die een vrouw ontvangt als ze vliegt in een ruimteschip dat voor mensen is gebouwd.’
Veilige reis
De twee testpoppen bevatten elk 5600 passieve stralingssensoren, kleine kristallen die de totale stralingsdosis tijdens de missie meten. Ze bevatten ook tientallen door batterijen gevoede sensoren, om tijdsopnamen te maken van de straling die op bepaalde momenten van de reis wordt ervaren. Onderzoekers kunnen dan voor elke pop een 3D-beeld maken van de stralingsblootstelling. Zo kunnen ze zien welke delen van het vrouwenlichaam bijzonder kwetsbaar zouden kunnen zijn.
‘Als er bij een experiment verschil kan zijn tussen de geslachten, dan is het belangrijk om bij zowel mannen als vrouwen geslachtsspecifieke metingen te doen’, zegt ruimtevaartexpert Libby Jackson van de UK Space Agency. ‘De meeste astronauten die de ruimte in zijn geweest, zijn mannen. Vrouwelijke astronauten zijn minder goed vertegenwoordigd, en ze zijn ook minder goed vertegenwoordigd in de dummy-experimenten die zijn gedaan.’
Berger en zijn team hopen te kunnen zien hoe zowel kosmische achtergrondstraling als zonnestraling astronauten kan beïnvloeden. Dit laatste hangt af van hoe actief de zon is tijdens de Artemis I-reis. De Van Allen-stralingsgordel houdt ioniserende deeltjes vast die vergelijkbaar zijn met de deeltjes die door de zon worden uitgestoten. Zelfs als de zon tijdens de vlucht geen grote zonnevlammen produceert, kan volgens Berger het verlaten en opnieuw betreden van de Van Allen-stralingsgordels rond de aarde, de effecten van een zonnevlam nabootsen.
