Ruimtevaartjaar 2023 heeft weer een hoop lanceringen in petto: nieuwe raketten maken hun debuut, een sonde gaat op weg naar een planetoïde tussen Mars en Jupiter, en als kers op de taart sturen we ook nog een ruimtevaartuig naar de manen van Jupiter. Ook de commerciële ruimtevaart heeft een druk jaar voor de boeg.
Het was een bijzonder jaar voor de ruimtevaart. NASA lanceerde niet alleen de raket die onze terugkeer op de maan moet voorbereiden, ook wist de DART-missie de baan te veranderen van een planetoïde die om een andere planetoïde cirkelt. Daarnaast werd de allereerste volledig commerciële ruimtevlucht een feit. Belooft 2023 nieuwe mijlpalen?
NASA’s SLS-raket, die in november het wereldnieuws haalde met de lancering van ruimteschip Orion richting de maan, komt dit jaar helaas niet in actie. Daarvoor zullen we moeten wachten tot 2024.
Toeval speelde een grote rol bij veel spectaculaire kosmische ontdekkingen
Het heelal zit vol verrassingen. We moeten toevallige ontdekkingen in de wetenschap omarmen, zegt astrofysicus Chris Lintott.
Wel lanceren de Amerikanen de ruimtesonde Psyche, die in oktober op pad gaat om de gelijknamige planetoïde te onderzoeken, tussen Mars en Jupiter. Dit is niet zomaar een ruimterots: Psyche lijkt grotendeels uit metaal te bestaan, en zou een overgebleven kern van een vroegere planeet kunnen zijn. Over de kernen van planeten, waaronder onze eigen aardkern, weten we weinig, doordat ze zo diep onder de grond moeilijk te onderzoeken zijn. Psyche bereikt Psyche in 2029.
Buitenaards leven
Ook Europa heeft grote plannen. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA lanceert de ruimtesonde JUICE (Jupiter Icy Moons Explorer), die de grootste manen van Jupiter in kaart gaat brengen: Europa, Callisto en Ganymedes. Vooral de oceanen onder het oppervlak van deze hemellichamen zijn interessant. In de diepe wateren zou leven verborgen kunnen zitten (of ooit hebben gezeten). De lancering van JUICE staat gepland voor april 2023, waarna hij ongeveer acht jaar onderweg is.
ESA gaat in april ook beginnen met de opleiding van de nieuwe lichting astronauten die de organisatie afgelopen november presenteerde. Uit de ruim 22 duizend kandidaten werden 17 aspirant-astronauten geselecteerd, onder wie voor het eerst een astronaut met een fysieke beperking.
Commercieel succes
Naast deze overheidsmissies zijn er ook tal van commerciële projecten. Drie nieuwe raketten staan klaar om het toneel te betreden.
De Vulcan Centaur van ULA, een samenwerking van Lockheed Martin en Boeing, is een bijna 62 meter hoge raket die begin 2023 een maanlander zal lanceren. Hij is ontworpen voor het lanceren van Amerikaanse militaire- en spionagesatellieten naar een baan om de aarde, maar ULA bekijkt ook de mogelijkheden voor bemenste vluchten.
Multimiljardair Jeff Bezos is ook van plan eind dit jaar een nieuwe raket te lanceren, de New Glenn, gebouwd door zijn bedrijf Blue Origin. Deze raket is met 98 meter nog wat groter dan de Vulcan Centaur. De eerste trap moet na gebruik landen om daarna opnieuw gebruikt te worden. Hergebruik van de tweede trap wordt onderzocht. De bedoeling is dat deze raket astronauten gaat vervoeren, maar eerst staan er satelliet-lanceringen op de planning.
Maar het echte paradepaardje van de commerciële ruimtevaart is Starship van Elon Musks bedrijf SpaceX. Deze joekel van 120 meter hoog is al meerdere keren getest op suborbitale vluchten (waarbij geen baan om de aarde wordt bereikt). Starship zou dit jaar zijn eerste orbitale testvlucht moeten maken.
De volledig herbruikbare tweetrapsraket heeft een ongekend grote capaciteit van 100 ton, en een variant zou na 2024 voor het eerst sinds 1972 mensen naar de maan moeten brengen. Maar eerst hoopt SpaceX astronauten dit jaar nog een rondje om de aarde te laten maken, en daarna een rondje om de maan.
