Veel evolutiebiologen denken dat mannetjes in het zoogdierenrijk over het algemeen groter zijn dan hun vrouwelijke soortgenoten. Nieuw onderzoek bewijst echter dat dit idee niet klopt.
Mannetjeszoogdieren zijn meestal niet groter dan de vrouwtjes van hun soort. Dat blijkt uit recent onderzoek van ecoloog Kaia Tombak en haar collega’s van de Princeton-universiteit in de VS. Het team publiceerde hun resultaten in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications.
Zoogdieren
Veel evolutiebiologen denken dat mannetjeszoogdieren meestal groter zijn dan hun vrouwelijke tegenhangers. Dit is bijvoorbeeld het geval bij mensen, gorilla’s en leeuwen. Ook Charles Darwin, de vader van de evolutietheorie, geloofde in het bestaan van dit sekseverschil.
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Tombak en haar collega’s wilden uitzoeken of deze aanname wel klopt als je naar het gehele zoogdierenrijk kijkt. Daarom verzamelden ze de lichaamsgegevens van 429 verschillende zoogdiersoorten uit eerdere onderzoeken. Vervolgens vergeleken ze het lichaamsgewicht van minstens negen wilde mannetjes met het lichaamsgewicht van minstens negen wilde vrouwtjes binnen dezelfde soort.
Uit de resultaten bleek dat bij maar 45 procent van de zoogdiersoorten de mannetjes meestal zwaarder zijn dan de vrouwtjes. De onderzoekers zagen het grootste verschil bij de noordelijke zeeolifant (Mirounga angustirostris). De mannetjes van deze soort waren gemiddeld 3,2 keer zwaarder dan de vrouwtjes.
Bij 39 procent van de soorten vonden de onderzoekers echter geen duidelijk verschil tussen de seksen. Bij 16 procent van de soorten bleken de vrouwtjes over het algemeen zelfs zwaarder te zijn dan de mannetjes. Vooral bij de Murina peninsularis, een vleermuissoort, waren de vrouwtjes groter. Zij waren gemiddeld 1,4 keer zwaarder dan hun mannelijke varianten.
Seksuele selectie
In meer dan de helft van de gevallen zijn de mannetjes dus niet groter dan de vrouwtjes. Dat betekent dat een bekende theorie over seksuele selectie mogelijk op de schop moet. Die stelt namelijk dat mannetjeszoogdieren altijd in competitie met elkaar zijn om de aandacht van een vrouwtje te winnen. Mannetjes met een grotere lichaamsbouw zouden een betere kans hebben om een vrouwtje te versieren. Daardoor kunnen ze hun grote-lichaamsgenen doorgeven aan volgende generaties. Op de lange termijn zouden mannetjes door deze seksuele selectie steeds groter worden, terwijl de vrouwtjes relatief klein blijven.
‘Het leuke aan dit onderzoek is dat ze het hele idee omverwerpen dat mannetjes in het zoogdierenrijk groter zijn dan vrouwtjes’, zegt evolutiebioloog Astrid Groot van de Universiteit van Amsterdam, die niet betrokken was bij het onderzoek. ‘Dit geeft aanleiding om de ideeën over seksuele selectie te herzien.’
Het is conventioneel om te denken dat de mannetjes moeten strijden voor aandacht, terwijl de vrouwtjes kiezen, zegt Groot. ‘Maar misschien is het helemaal niet altijd zo dat het vrouwtje kiest. Vrouwtjes kunnen ook in competitie zijn met elkaar, en mannetjes kunnen ook kiezen voor welk vrouwtje het sterkst uit de strijd komt.’
