Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in het AD, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze keer: Rasa Muller, natuurkundige bij het deeltjesinstituut Nikhef.
‘Het fascinerende aan natuurkunde is dat het het leven om ons heen op een fundamentele manier kan beschrijven. Of je het nu hebt over hoe je mobiele telefoon werkt, op welke manier het melkschuim van jouw cappuccino het geluid van je lepeltje in je beker beïnvloedt of hoe radiotherapie bij kankerbestrijding werkt. In het dagelijkse leven komt natuurkunde bijna overal terug.
Tijdens mijn promotie heb ik me gespecialiseerd in deeltjes die neutrino’s heten. Dat onderzoek heeft bij mij geleid tot een enorm inzicht over hoe nietig wij mensen zijn. Dat behoeft wellicht enige uitleg. Het vette aan mijn onderzoek is dat het het allerkleinste en allergrootste met elkaar verbindt. Neutrino’s zijn deeltjes die uit de kosmos komen. Door deze deeltjes kunnen we van alles leren over het universum en over de geschiedenis ervan. Neutrino’s zijn heel onvatbaar, ze vliegen overal doorheen en ze zijn er met gigantisch veel. Alleen al van de zon komen er 64 miljard neutrino’s per seconde per vierkante centimeter. Ondanks dat ze met zoveel zijn, weten we er heel weinig vanaf.
‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’
Met haar boomboor onderzoekt Valerie Trouet woudreuzen en reconstrueert ze wat die allemaal hebben meegemaakt.
Mijn eurekamoment was meer een inzicht na een lang proces van luisteren, lezen en experimenten doen. We weten dat de aarde en wij mensen niet het centrum zijn, want dat is de zon. Of nee: die draait weer om een zwart gat in het midden van onze Melkweg. De Melkweg zelf is zo’n honderdduizend lichtjaar in diameter, wat betekent dat zelfs het licht er al honderdduizend jaar overdoet om het te doorkruisen. Dat soort dingen vind ik even absurd als boeiend. Ik kan er enorm door relativeren. We zijn totaal nietig en de problemen waar mensen zich dagelijks druk om maken, stellen helemaal niks voor. Ik ben bezorgd dat ik de komende maand een te volle agenda heb of iets breder: ik lig wakker van hoe wij met onze planeet omgaan. Maar dat is natuurlijk peanuts als ik voor mijn onderzoek nadenk over neutrino’s. Over dingen die lichtjaren van ons verwijderd zijn; over de oneindigheid van het heelal, de oerknal, en botsende zwarte gaten. Soms denk ik weleens: waar maken we ons allemaal druk over hier op aarde.’
