Een paar dagen losgaan op een muziekfestival is een flinke aanslag op je lichaam, waarvan je waarschijnlijk wel even moet bijkomen. Bij de een zal dat herstel sneller gaan dan bij de ander. Dat is afhankelijk van je veerkracht. Die veerkracht willen Thea Zonneveld-Heil en haar collega’s van de afdeling Geriatrie van het Radboudumc in Nijmegen gaan onderzoeken tijdens Lowlands.
Veerkracht is een relatief nieuw concept in de geneeskunde. Het drukt uit hoe snel je kunt herstellen van een verstoring, zoals een ziekte, operatie of festival. Het is een simpel woord voor het complexe samenspel van alle systemen in je lichaam die ervoor zorgen dat je snel weer de oude bent. Voor gezonde mensen is dat herstel vanzelfsprekend, maar als je bijvoorbeeld last hebt van slaaptekort of stress, zul je vast wel eens gemerkt hebben dat je herstel minder voorspoedig gaat.
Hoe bepaal je die veerkracht?
‘Er is eigenlijk heel weinig bekend over lichamelijke veerkracht en al helemaal over het meetbaar maken daarvan. Om uithoudingsvermogen te testen is de fietstest het bekendst in de geneeskunde, maar ouderen, de populatie die wij onderzoeken binnen de geriatrie, zet je niet zo snel op een fiets.
Waarom je beter voor drie dagen boodschappen kunt doen dan voor een hele week
‘Weggooien is zonde’, meldt de supermarkt als een product bijna over de datum is. Klopt, maar zodra aan het woord ‘afva ...
We gebruiken in dit onderzoek twee simpele tests: een stresstest en een uitputtingstest. De stresstest meet hoe snel je bloeddruk herstelt nadat je snel opstaat. De uitputtingstest meet hoe lang je maximaal je hand kan samenknijpen. Op dit moment onderzoeken we op onze afdeling of deze tests veerkracht kunnen meten bij kwetsbare ouderen en we willen weten of we dat ook kunnen bij het Lowlands-publiek. Daarnaast zijn we op zoek naar factoren, zoals slaaptekort, die invloed hebben op veerkracht.’
Is het niet kort door de bocht om veerkracht in zo’n simpele test te willen vangen?
‘In de ideale wereld weten we hoe we iedereen zo veerkrachtig mogelijk kunnen maken, om welke verstoring dan ook te doorstaan. We kunnen echter niet het hele lichaam, met al zijn complexe systemen, in kaart brengen om te zien wat iemands status is. Dat versimpelen van een complex concept als veerkracht is nodig om het in de kliniek bruikbaar te maken. Je wilt een toegankelijke test hebben die bijvoorbeeld een chirurg aanvullende informatie geeft om te beslissen op de patiënt een ingreep aankan.’
Welke factoren vergroten de veerkracht?
‘Een voorbereidend traject met fysiotherapie en voedingsadviezen zou de toestand van de patiënt kunnen verbeteren voorafgaand aan een behandeling, bijvoorbeeld een operatie. Als je fitter bent, kun je veel beter een operatie aan. Op die manier krijgt de patiënt ook een veel actievere rol in zijn eigen behandeling.
Je kunt het vergelijken met een marathon. Als je een marathon gaat lopen, moet je fysiek en mentaal ook goed voorbereid zijn. De meeste mensen realiseren zich niet dat een operatie eigenlijk een marathon is. De belasting is voor iedereen anders natuurlijk, maar waarschijnlijk heb je zelf best wat invloed op je herstel.’
Waarom willen jullie dit onderzoek doen op Lowlands?
‘We zijn benieuwd of we met deze tests überhaupt een duidelijk verschil in veerkracht kunnen meten in de meer algemene en gezondere populatie. En welke factoren, zoals slaaptekort en alcohol- en middelengebruik, de veerkracht beïnvloeden. Daar is nog weinig onderzoek naar gedaan. Eigenlijk kun je een festival als Lowlands zien als een mooie stresstest en krijgen we de kans om een groot en divers publiek te onderzoeken. We zijn benieuwd: vermindert de veerkracht gedurende het festival?
Ook willen we veerkracht als concept meer bekendheid geven. Binnen de geneeskunde wordt het begrip veerkracht nog maar weinig gebruikt. De geneeskunde is heel ziektegericht, terwijl veerkracht veel breder is en ook al gaat over de gezonde mens. Kunnen we al iets doen voordat iemand ziek wordt en het kantelpunt wordt bereikt waarop een ziekte onomkeerbaar is? We hopen jongeren daar bewust van te maken, dat je zelf ook iets kunt doen aan je gezondheid en veerkracht.’
Wanneer is jullie onderzoek op Lowlands geslaagd?
‘Het is geslaagd als we de deelnemers zo enthousiast maken over het onderwerp dat ze meedoen en de tests goed doorstaan. Maar het is natuurlijk ook heel mooi als we kunnen aantonen dat de tests ook bij jongeren veerkracht kunnen meten, en inzicht krijgen in welke factoren mensen minder veerkrachtig maken. We hopen dat mensen meerdere keren tijdens het festival terugkomen, omdat ze willen zien wat zo’n festival doet met hun eigen veerkracht.’
Elk jaar vinden er wetenschappelijke onderzoeken plaats op muziekfestival Lowlands. New Scientist is partner van Lowlands Science en deelt wat er gaat gebeuren en waar je als festivalbezoeker allemaal aan mee kan doen. Lowlands 2022 vindt plaats op 19, 20 en 21 augustus 2022.
