Sommige konijnen kunnen niet springen. Dat komt doordat een mutatie in een gen mankementen in hun ruggenmerg veroorzaakt. Hierdoor kunnen ze hun ledematen niet goed genoeg besturen om de karakteristieke konijnensprongen te maken.
Het gen is waarschijnlijk ook essentieel voor andere vormen van voortbeweging in andere diersoorten, zegt geneticus Leif Andersson van de Uppsala-universiteit in Zweden. ‘Ik zou verwachten dat wanneer dit gen bij een mens is aangetast, die ook een probleem met voortbewegen krijgt.’
Andersson en zijn collega’s bestudeerden een ras van tamme konijnen die bekend staan als sauteur d’Alfort-konijnen. In tegenstelling tot de meeste konijnen en andere springende dieren zoals kangoeroes, kunnen sauteur d’Alfort-konijnen geen tweepotige sprongen maken.
Frans de Waal (1948-2024): ‘Zo speciaal zijn wij mensen niet’
Primatoloog Frans de Waal is op 14 maart 2024 overleden. In juni 2019 interviewde New Scientist De Waal. De les die hij meegaf: ‘zo speciaal zijn wi ...
‘Wanneer ze langzaam lopen, zijn ze niet te onderscheiden van een gewoon konijn’, zegt bioloog Miguel Carneiro van de Universiteit van Porto in Portugal. Maar wanneer ze sneller proberen te gaan door te springen, buigen ze hun achterpoten te veel en op het verkeerde moment.
Ruggenmerg
Enkele maanden na hun geboorte leren de konijnen om voor dit gebrek te compenseren. Dat doen ze door alleen op hun voorpoten te lopen. Ze krommen hun rug en steken hun achterpoten in de lucht; alsof ze een handstand maken.
Via kunstmatige selectie fokten de onderzoekers een aantal sauteur d’Alfort-konijnen. Ze identificeerden een gebied in hun genoom dat verschilde van dat van andere konijnen. Dit gebied bevatte 21 eiwitcoderende genen.
Vervolgens vergeleken de onderzoekers deze genen met hun equivalenten in andere konijnensoorten. Al snel stuitten ze op een mutatie in het zogeheten RORB-gen. ‘Dit was de enige mutatie die echt opviel’, zegt Andersson.
Het RORB-gen is cruciaal voor de vorming van ruggenmergzenuwcellen die de linker- en rechterkant van het lichaam met elkaar verbinden. Deze zenuwcellen zijn essentieel voor de coördinatie van de beweging van ledematen. De onderzoekers ontdekten dat deze lichaamsdoorkruisende zenuwcellen in pasgeboren sauteur d’Alfort-konijnen niet naar behoren gevormd worden.
Zeldzaam
Er zijn zeker nog een hoop andere genen die een rol spelen bij de voortbeweging en de manier van lopen. Die genen zullen vaak subtiele effecten hebben, zegt Andersson. Het RORB-gen is een zeldzaam geval waarbij een mutatie in één gen een dramatisch effect veroorzaakt, zodat een deel van het onderliggende systeem komt bloot te liggen.
Het onderzoek is gepubliceerd in PLoS Genetics.
