Vijf kinderen hebben een succesvolle behandeling met gentherapie ondergaan om hun erfelijke doofheid weg te nemen. Eerdere behandelingen waren toegespitst op één oor, maar deze kinderen zijn aan beide oren geholpen.
Vijf Chinese kinderen die doof geboren zijn, kunnen nu met beide oren horen. Ze ondergingen gentherapie waarbij ze een werkende kopie kregen van een gen dat bij hen gemuteerd was en tot doofheid leidde. Hoe goed ze nu horen, verschilt per kind, maar allemaal kunnen ze nu op een gewoon gespreksvolume stemmen horen en de richting van het geluid aanwijzen.
Zes maanden na de behandeling was het gehoor van de vijf kinderen ongeveer 50 tot 60 procent van het normale niveau, zegt teamlid Zheng-Yi Chen van het Massachusetts oog- en oorziekenhuis in Boston. ‘Als we fluisteren is dat lastig voor ze, maar normale gesprekken gaan prima’, zegt hij. ‘We zijn erg tevreden.’
Hoe vetter het eten, hoe lekkerder het ruikt en hoe liever we het eten
Als we een snackbar of oliebollenkraam naderen, komt direct onze neus in actie: bijna onweerstaanbaar, zo lekker. Wat wij in ...
Op één oor
Het eerste deel van dit onderzoek begon in 2022. Het team gaf toen zes andere Chinese kinderen gentherapie aan slechts één oor. Vijf van de zes gingen beter horen met het behandelde oor. Het gehoor van deze kinderen gaat er nog steeds op vooruit, zegt Chen.
Het team verwacht dat het gehoor van deze tweede groep van vijf kinderen zich ook nog verder zal ontwikkelen. ‘Wat we nu zien, is niet de piek, zegt Chen. ‘We verwachten dat het verder zal verbeteren.’
Dit type onderzoek gebeurt niet alleen in China. Momenteel krijgen ook twee kinderen in het Verenigd Koninkrijk en één in de Verenigde Staten een vergelijkbare therapie aan één oor. Ook in die gevallen is gemeld dat het gehoor is verbeterd. ‘De onderzoeken lijken in grote lijnen allemaal op elkaar’, zegt oorarts Manohar Bance van de Universiteit van Cambridge, die de resultaten in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten beoordeelde.
Mutatie keer twee
Alle betrokken kinderen zijn doof geboren doordat ze mutaties hebben in hun genen. Die mutatie zit in beide kopieën van het gen voor een eiwit dat otoferline heet. Dit gen speelt een sleutelrol in de verbindingen tussen de haarcellen in het oor, die geluid detecteren, en de zenuwen die de signalen naar de hersenen sturen. De mutaties hebben hun weerslag op het eiwit, waardoor deze signalen niet goed worden doorgegeven. Tussen de 2 en 8 procent van de kinderen die doof worden geboren, heeft deze aandoening, die DFNB9 wordt genoemd.
De ouders van kinderen met DFNB9 kunnen een normaal gehoor hebben, mits zij zelf slechts één gemuteerde kopie van otoferline hebben. Stellen weten dus meestal niet dat ze een kans van één op vier hebben om een doof kind te krijgen.
Behulpzaam virus
Bij de gentherapie krijgen de haarcellen een werkende versie van het otoferline-gen. Dat wordt afgeleverd met behulp van een klein virus genaamd AAV (adeno-associated virus).
Vanwege het fikse formaat wordt het otoferline-gen gesplitst en in twee aparte virussen gestopt. Een mengsel van de virussen wordt in het binnenoor geïnjecteerd. Het volledige gen wordt vervolgens in elkaar gezet in de cellen die beide helften ontvangen.
Deze proeven markeren de eerste keer dat met deze zogeheten dubbele-AAV-gentherapie mensen zijn behandeld. ‘Dit is een grote technologische vooruitgang’, zegt Chen. ‘We verwachten een zeer brede toepassing van de technologie voor de behandeling van andere genetische ziekten.’
De meeste proeven behandelen slechts één oor per keer omdat dit de helft van de dosis virussen vereist, zegt hij. Daardoor is de kans op bijwerkingen kleiner. In geen van de onderzoeken zijn ernstige bijwerkingen gerapporteerd.
Intact oor
Het team van Chen is nu van plan om de kinderen in de eerste groep verder te behandelen door nu ook hun andere oor onder handen te nemen. Dit kan lastig zijn, doordat de eerdere AAV-behandeling een immuunrespons kan hebben opgewekt. Dat kan een nieuwe poging om het gen over te dragen dwarsbomen. Toch denkt Chen dat het kan werken.
Het behandelen van andere vormen van erfelijke doofheid is moeilijker, zegt Chen, doordat die vaak het resultaat zijn van beschadigingen van bepaalde structuren in het oor. Bij DFNB9 blijven alle structuren in het oor intact. ‘We hoeven maar één component te repareren’, zegt hij.
