Wijdverspreide HPV-vaccinatie lijkt in Australië duizenden vroeggeboortes te hebben voorkomen. De vaccinatie kan dus wereldwijd leiden tot meer gezonde pasgeboren baby’s.
Het humaan papillomavirus, beter bekend onder de naam HPV, veroorzaakt genitale wratten en baarmoederhalskanker. Vrouwen die dit virus gehad hebben, lopen een groter risico om vroeggeboren baby’s te krijgen.
Dat kan komen doordat de behandeling van hoog-risico HPV-besmettingen bestaat uit het verwijderen van de getroffen cellen in de baarmoederhals. Dat kan het ontstaan van kanker voorkomen, maar het kan ook de baarmoederhals verzwakken.
Kunnen gedachten de bron zijn van fysieke klachten?
Sebastiaan van de Water zocht uit hoe wetenschappers het nocebo-effect proberen te begrijpen en onder de duim proberen te houden.
Effect van het vaccin
Australië was een van de eerste landen die een nationaal HPV-vaccinatieprogramma invoerde. Dat deden zij al in 2007, twee jaar voordat Nederland ermee begon. Het vaccin wordt op school gratis aangeboren aan meisjes van 12 of 13 jaar oud. Voor vrouwen tussen de 18 en 26, startte Australië een inhaalprogramma. Ongeveer 80 procent van de Australische meisjes die aanmerking kwamen voor het vaccin, ontvingen het ook. Het leidde tot een enorme daling in HPV-besmettingen, genitale wratten en baarmoederhalsletsels die tot kanker kunnen leiden.
Nu laat onderzoek van kankerepidemioloog Karen Canfell van de Cancer Council NSW in Australië en haar collega’s zien dat de vaccinatie ook zorgt voor een daling in vroeggeboortes.
Vroeggeboortes voorkomen
De afgelopen twee decennia steeg het aantal vroeggeboortes flink in Australië. Hetzelfde gebeurt in veel andere ontwikkelde landen. Dat komt mogelijk doordat mensen later in hun leven kinderen krijgen of omdat er steeds meer concepties via ivf plaatsvinden.
Canfell en haar collega’s ontdekten dat de HPV-vaccinatie deze stijging mogelijk afremt. Voor hun onderzoek gebruikten ze gegevens over Australische geboortes van 2000 tot 2015. Daarin vonden ze dat vrouwen uit gevaccineerde groepen 3 procent minder vroeggeboren baby’s kregen dan vrouwen uit ongevaccineerde groepen. Dat was ná correctie voor leeftijd en het jaar waarin ze bevielen.
Met andere woorden: het vaccinatieprogramma in Australië voorkwam tot nu toe al minstens tweeduizend vroeggeboortes sinds het in 2007 begon, zegt Canfell.
Wereldwijd effect
Er kunnen andere factoren meespelen, zoals rookgewoontes of ander gedrag waar het onderzoek geen rekening mee kon houden. Maar als de HPV-vaccinatie daadwerkelijk vroeggeboortes voorkomt, kan dat enorme positieve gevolgen hebben, zegt Canfell. Vroeggeboorte brengt een boel risico’s mee voor een baby. Zo kunnen ze ademproblemen krijgen en is het risico op wiegendood groter. Maar ook later in het leven hebben vroeggeboren baby’s meer kans op problemen, zoals ADHD, hartaandoeningen en diabetes.
‘De HPV-vaccinatie is nu wijdverspreid onder rijkere landen, waar effectief bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker al jaren bestaat’, zegt Canfell. Dat kan dus wereldwijd tot meer gezonde baby’s leiden.
In de toekomst gaan we misschien nog grotere afnames in vroeggeboortes zien. Dat komt doordat de Australische HPV-vaccinatie in 2018 geüpdatet is om tegen nog meer HPV-strengen te beschermen, zegt Canfell. ‘We verwachten dat meer en meer vrouwen beschermd zijn in verloop van tijd’, zegt ze.
In Nederland gebruiken we deze vernieuwde versie van de vaccinatie (nog) niet. Wel krijgen vanaf 2021 ook jongens de HPV-vaccinatie aangeboden. Dit beschermt hen tegen anuskanker, peniskanker en kanker in de mond en keel. Bovendien kan het de verspreiding van HPV verder tegengaan, en daarmee indirect ook vrouwen beschermen en vroeggeboorte voorkomen.
