Maryland (VS) – Een kranswier is het meest verwante, nog levende familielid van de allereerste landplanten die op aarde ontstonden.


Ruim 470 miljoen jaar geleden ontstonden de eerste landplanten. Hun voorouders leefden in de prehistorische wateren, maar pasten zich geleidelijk aan het harde leven op het land aan. Zij waren daarin zo succesvol dat ze uiteindelijk het landleven grotendeels gingen domineren.
Toch is er slechts weinig bekend over de precieze ontstaansgeschiedenis van de landplanten. We weten dat ze zich ontwikkelden uit waterminnende algen, maar daar houdt het verhaal gelijk mee op. De recente ontdekking van een nu nog levende verwant van de allereerste landplanten werpt nieuw licht op de zaak.
Amerikaanse wetenschappers bestudeerden DNA-volgorden van veertig algen en planten. Bioloog Charles Delwiche leidde uit de overeenkomsten af dat de groene alg Charales een zeer naast familielid van de prehistorische pionierplanten is. Deze zoetwateralg, ook wel kranswier genoemd, komt wereldwijd voor en vertoont veel overeenkomsten met landplanten wat de groei, voortplanting en celdeling betreft.
Uitvoerig onderzoek van de hedendaagse alg zal in de toekomst tot een beter begrip leiden hoe de planten evolueerden en door welke eigenschappen ze zo succesvol op het land waren. Er komen fossielen voor van zowel planten als kranswieren, die soms meer dan vierhonderd miljoen jaar oud zijn. Hun gezamenlijke voorouder stierf veel eerder uit en daar bestaan geen fossielen van. Met de moderne kranswieren kunnen onderzoekers toch afleiden hoe de voorouder er uitzag.

Mirjam Leunissen