Het enthousiasme en het zweet spatte er weer van af tijdens het zinderend lange Lowlandsweekend. Ook New Scientist streek neer op de stoffige vlaktes van Flevoland, om de festivalgangers van wetenschappelijke kennis te voorzien tussen al het muzikale geweld.
New Scientist organiseert al jaren een groot deel van het wetenschappelijke aanbod op Lowlands. Zo ook dit jaar, met drie shows in de Echo-tent. Elke dag kwam daar hoog bezoek langs: Henkjan Honing en Spinvis op vrijdag, Ionica Smeets en Ben Feringa op zaterdag en, als afsluiting, Eveline Crone en Robbert Dijkgraaf op zondag.
Ook waren er veertien mini-colleges in ‘De kleinste collegezaal van Nederland’. Naast de collegezaal waren er ook ruim tien onderzoeksteams aanwezig waar de Lowlanders het hele weekend proefkonijn konden spelen.
Hoe house zich ontwikkelde in Europa en de VS
De muziekstroming house sloeg in de jaren tachtig aan in Europa, maar niet in de Verenigde Staten. Cultuursocioloog Rens Wilderom ontrafelde waarom.
Wetenschappelijke muziek
Op vrijdag trapten Henkjan Honing en Spinvis het wetenschapsprogramma van Lowlands af in de Echo-tent. Honing, hoogleraar muziekcognitie aan de Universiteit van Amsterdam, stond op het podium naast Spinvis. Spinvis speelde wat, en Honing zette het geluid om naar een kleurrijke grafiek om de ritmes in het volume en de frequentie van de muziek te laten zien.
Ook passeerde geelkuifkaketoe Snowball de revue. Deze vogel was het eerste dier buiten de mens dat een gevoel voor ritme bleek te hebben. Maar ook binnen de menselijke soort blijkt er veel diversiteit in muzikaliteit te bestaan. Zo liet Honing horen dat Franse en Duitse baby’s op verschillende tonen huilen. Na afloop van het programma kwam Spinvis nog naar De kleinste collegezaal van Nederland, om de dag muzikaal af te sluiten.
Grafiekpolitie en nano-autootjes
Op zaterdag deden wetenschapscommunicator Ionica Smeets van de Universiteit Leiden en scheikunde-Nobelprijswinnaar Ben Feringa van de Rijksuniversiteit Groningen de Echo-tent aan. Beide sprekers gaven een mini-college van acht minuten over hun loopbaan en vakgebied.
Zo vertelde Smeets over hoe ze de wetenschapscommunicatie is binnengerold en over haar missie om misleidende grafieken de wereld uit te helpen. Slechte en misleidende grafieken kunnen worden gerapporteerd bij de grafiekpolitie. Smeets drukte het publiek op het hart dat vooral te doen nu de Tweede Kamerverkiezingen er weer aankomen. Feringa legde in vogelvlucht uit aan de Lowlanders hoe hij zijn beroemde nano-autootjes heeft uitgevonden, waarmee hij de Nobelprijs won. Hij vergeleek zijn werk op het lab met het spelen met lego.
Beide sprekers werd ook gevraagd waar ze het meest trots op zijn. Voor Smeets was dat het wiskundeboek Rekenen voor je leven, dat met behulp van haar inbreng tot stand is gekomen. Het boek gaat over een klas die in opstand komt tegen de saaie rekenles en is een groot succes. Het wordt ondertussen in vele talen uitgegeven.
Feringa haalde onder luid applaus zijn elfstendentochtkruisje uit zijn broekzak. Ook de Nobelprijs kwam tevoorschijn, waarmee iedereen na afloop op de foto kon. Aan het eind van de wetenschappelijke talkshow trok Smeets nog richting De kleinste collegezaal om een lezing te geven.
Boemeltrein
Zondag betraden puberbreinexpert Eveline Crone van de Universiteit Leiden en de Erasmus Universiteit Rotterdam en demissionair minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Robbert Dijkgraaf het podium. Het onderwerp van de middag: mentale malaise bij jongeren. Tijdens corona kampte ongeveer een derde van de jongeren met depressieve klachten. Begrijpelijk, volgens de wetenschappers op het podium.
De omgeving waarin jongeren opgroeien is een snelkookpan geworden door bijna twee decennia aan individualisme en andere maatschappelijke ontwikkelingen. De druk mag er wel een beetje af, zodat jongeren de ruimte krijgen om ook maatschappelijk betrokken te zijn. Volgens Crone hoeft dat niet meteen in de landelijke politiek, ook meepraten over het beleid van je gemeente of onderwijsinstelling is al heel belangrijk.
Het gesprek op het podium kreeg veel bijval uit het publiek. Met pakkende oneliners zoals ‘Onderwijs is geen koekjesfabriek’ en ‘Het leven is een boemeltrein, geen TGV’ oogstte Dijkgraaf veel applaus. Ook de inmiddels bekende waaier passeerde de revue, waarmee Dijkgraaf wilde laten zien dat er geen hoger of lager onderwijs bestaat: elke vorm van onderwijs biedt een waaier aan mogelijkheden.
Lowlands Science
Links van de hoofdtent van Lowlands, de Alpha, bevond zich het domein van de experimentele wetenschap. In diverse containers en een bolvormige tent stonden zo’n twaalf onderzoeksgroepen te popelen om jonge mensen te werven voor hun testjes en vragenlijsten. Vooral ‘Stank voor dank’, het onderzoek over wat je (on)aantrekkelijk maakt voor muggen, trok veel bekijks en had een bijna permanente rij aan proefkonijnen.
Ook ‘The ultimate Tetris’ was populair. Bij dit levensgrote Tetrisspel moesten vier mensen samenwerken om de blokjes op de goede plek te krijgen. Het doel: kijken of een goed groepsgevoel je stresslevels kan verlagen.
Het onderzoek ‘Battle of the Genres’ had ook een goede troef in handen: tijdens de drie bloedhete festivaldagen kon je in deze container onder muzikale begeleiding je hand in een bak ijswater steken. Wat klonk als fijn een afkoelmomentje, was echter een test om je pijngrens op te rekken met behulp van muziek. De onderzoekers uit Rotterdam wilden graag weten hoeveel pijnstilling verschillende mensen ervoeren onder invloed van verschillende genres. Zo kan in de tandartsstoel bij je volgende wortelkanaalbehandeling de juiste medicatie uit de speakers knallen.
De kleinste collegezaal van Nederland
Vlaak naast al dit geëxperimenteer was ‘De kleinste collegezaal van Nederland’ te vinden, die plek bood aan maar liefst negen festivalgangers. Zij konden hier luisteren naar korte lezingen van sprekers behorende bij elf Lowlands-onderzoeken. Ook kwam een aantal Echo-sprekers langs, waaronder Spinvis en Ionica Smeets. New Scientist-redacteur Yannick Fritschy gaf eveneens acte de présence en vertelde in tien minuten over de relativiteitstheorie.
Al met al was het een heel erg geslaagd, warm, muzikaal en vooral wetenschappelijk weekend. We zien u volgend jaar graag opnieuw in de Flevopolder!
