Gainesville, Florida (VS)/Espoo (FIN) – Onderzoekers uit Florida en Finland ontwikkelen een filter dat links- en rechtsdraaiende moleculen van elkaar kan onderscheiden.


Een team van wetenschappers van de University of Florida en het commerciële VTT Biotechnology uit Finland hebben een nanofilter ontwikkeld waarmee moleculen, die wel dezelfde structuur hebben, maar tegelijkertijd elkaars spiegelbeeld zijn, van elkaar worden gescheiden.
De gaten in het filter, waar de oplossing met de moleculen doorheen stroomt, hebben een diameter van slechts 35 nanometer, waardoor ze op moleculair niveau kunnen scheiden. De scheiding van de moleculen in het nanofilter gebeurt door antilichamen. Deze antilichamen zitten aan de wand van het filter en binden één van de twee spiegelbeeldmoleculen sterker dan de ander. Als een mengsel van beide vormen van het medicijn door het filter spoelt,. komen ze er geschieden uit. Eén van de twee wordt in het filter door de antilichamen gebonden en komt pas later uit het filter tevoorschijn.
Chromatografie, de oude techniek voor het scheiden van de twee spiegelbeelden is voor de industrie kostbaar en moeilijk op grote schaal toe te passen. De onderzoekers verwachten dat hun techniek binnen vijf tot tien jaar in de industrie kan worden gebruikt.
Het zorgvuldig scheiden van spiegelbeeldmoleculen is zeer belangrijk in de farmaceutische industrie, maar tot op heden een van de grootste problemen in het productieproces. Blunders als de Softenon-affaire tonen het belang van het scheiden van de moleculen in medicijnen aan. Softenon werd in de jaren vijftig aan zwangere vrouwen voorgeschreven als slaapmiddel en anti-braakmidddel. De kinderen van deze vrouwen vertoonden vreemde afwijkingen. Zo zaten de handjes en voetjes direct aan de romp en ontbraken de armpjes en beentjes. De werkzame stof in Softenon had twee vormen. De ene vorm was het actieve bestandsdeel van het medicijn. Zijn spiegelbeeld was verantwoordelijk voor de zeer ernstige bijwerkingen.

Sabrine Caspers