Onlangs is een prehistorische mier ontdekt. Met de fatale jachtuitrusting aan zijn kop, bestaande uit messen en een met metaal-versterkte hoorn, doet de mier zijn naam hell ant eer aan. 

Vampiermier
Prehistorische mier met reusachtige kaken en een hoorn is ontdekt in barnsteen in Myanmar. Beeld: P. Barden en D.A. Grimaldi

De hell ant is een uitgestorven miersoort die leefde in het Krijt. De mier heeft geen normale mond, maar omhoog gestoken mesachtige bladen.

Er zijn geen levende diersoorten bekend met deze anatomie in het gezicht. Maar de haren rondom de messen van de mier doen denken aan de vandaag de dag levende Odontomachus, oftewel de trap-jaw ant. Bij trilling van de haren klappen de kaken van deze mier dicht. Mogelijk werken de met messen uitgeruste kaken van de hell ant op soortgelijke manier.

Frans de Waal (1948-2024): ‘Zo speciaal zijn wij mensen niet’
LEES OOK

Frans de Waal (1948-2024): ‘Zo speciaal zijn wij mensen niet’

Primatoloog Frans de Waal is op 14 maart 2024 overleden. In juni 2019 interviewde New Scientist De Waal. De les die hij meegaf: ‘zo speciaal zijn wi ...

In 98 miljoen jaar oude barnsteen ontdekte Phillip Barden van de New Jersey Institute of Technology in Newark met zijn collega’s de Linguamyrmex vladi. Ze beschreven de vondst in het vakblad Systematic Entomology. Deze hell ant heeft behalve de omhoog gestoken messen ook een hoorn-achtig uitsteeksel, dat wat weg heeft van een slagtand, aan de kaken.

In de val

Mogelijk schoten de mesachtige kaken van de mier omhoog, zodra een prooi de haren rondom de mond van de L. vladi raakte, om zo de prooi tegen de hoorn aan te spietsen. ‘De hoorn vormt een stopplaat, die het sluiten van de kaken en zo het vangen van prooi mogelijk maakt’, zegt Barden.

Maar dat is nog niet alles. CT-scans laten zien dat de hoorn van de L. Vladi versterkt is met metaal.

‘Het metaal zorgt er waarschijnlijk voor dat de hoorn niet beschadigd raakt’, zegt Vincent Perrichot van de Université de Rennes 1 in Frankrijk. In 2016 publiceerde Perrichot een beschrijving van een andere gehoornde mier die hij de eenhoornmier doopte.

Barden vindt het een logische verklaring dat het metaal dient ter versterking van de hoorn. De hoorn moet veelvuldige impact van de kaken opvangen. Er zijn moderne insecten die slijtage van de kaken op eenzelfde manier tegengaan, door ze te versterken met metalen zoals zink en ijzer.

Vampiermier

Getijgerde lijmspuiter Reumer
LEESTIP De getijgerde lijmspuiter & 99 andere beesten van Jelle Reumer. Bestel in onze webshop.

Alsof het nog niet genoeg is om een met metaal versterkte eenhoornmier te zijn, was de L. vladi mogelijk ook een vampier. Als de kaken omhoog bewogen, vormde zich een goot. ‘Mogelijk diende dat om hemolymfe – insectenbloed – de mond in te laten stromen’, zegt Barden.

Naast de L. vladi vonden Barden en zijn team een keverlarve in de barnsteen. Het is een ‘zacht met hemolymfe gevuld insect’ dat perfect bij het dieet van een vampier past. Misschien stond dit hapje op het menu.

Dat de hoorn met metaal versterkt is, doet vermoeden dat de kracht van de kaken groot genoeg was om ook de dikkere huid van volwassen insecten te doorboren.

‘Zolang we geen exemplaar vinden met de prooi in de val kunnen we alleen maar speculeren. Maar dit is een kwestie van tijd’, zegt Barden. De barnsteen afzettingen in Myanmar, waar deze vondst is gedaan, zijn zo rijk dat meer gedetailleerde waarnemingen niet lang op zich zullen laten wachten.

Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.

Lees verder: