Tussen de enorme dinosauriërs, die 100 miljoen jaar geleden de aarde bevolkten, scharrelden kleine zoogdieren rond. Dat blijkt na de vondst van de schedeltjes van twee van die zoogdieren in Argentinië.
Een zoogdier van muisformaat, met een spitse snuit en lange, mes-achtige hoektanden, leefde zo’n 100 miljoen jaar geleden tussen de dinosauriërs in wat nu Zuid-Amerika is. Dat bleek na de vondst van twee relatief ongehavende schedeltjes in een rotsformatie in het noorden van Patagonië. Na jaren van monnikenwerk om de schedels uit het omringend gesteente te bevrijden, kon de Argentijn Guillermo Rougier, hoogleraar paleontologie, de schedels dateren en classificeren.
De gevonden schedels bleken van een tot nu toe onbekend zoogdier dat de onderzoekers Cronopio dentiacutus doopten, naar fantasiedieren uit de boeken van de Argentijnse schrijver Julio Cortázar.
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Scrat
De gevonden dieren verbreken glansrijk het record voor oudste zoogdier op het zuidelijk halfrond. De schedels zijn zo’n 30 miljoen jaar ouder dan eerder gevonden zoogdierresten. Bovendien is het bijzonder dat er meer dan alleen een tand of kies van de dieren is gevonden. Email in het gebit is de hardste substantie in het lichaam en meestal het enige dat de tand des tijds doorstaat. De vorm en structuur van de gevonden schedels bieden nu de mogelijkheid te reconstrueren hoe Cronopio dentiacutus eruit zag.
Onderstaande afbeelding is een – wellicht wat dramatische – artistieke indruk van de dieren, op basis van de gevonden resten. Ook Rougier kan de overeenkomst met een ietwat dommig karakter uit de film Ice Age niet ontkennen. ‘Ze lijken inderdaad wel een beetje op Scrat, de sabeltand-eekhoorn uit de film’, geeft de paleontoloog toe. Scrat is echter verslaafd aan eikels, terwijl de lange tanden en specialistische kaakspieren van Cronopio juist lijken gebouwd op een dieet van larven en volwassen insecten.
Artiest: Jorge Gonzalez / copyright: Guillermo Rougier
Het onderzoek verscheen op 3 november in het tijdschrift Nature.
Marieke Buijs
