Oldebroek / Jammerdaal (NL) – Jarenlang leken ze voorgoed uit Nederland verdwenen. Onlangs zijn de twee ‘verloren dochters’ opnieuw aangetroffen. Het gaat om de kleine wrattenbijter en de wapenvlieg.


De Lage Landen raken steeds meer bebouwd en het percentage natuurgrond neemt verder af. Hierdoor dreigen veel diersoorten voorgoed te verdwijnen. Dieren die hier bekendstaan als ‘uitgestorven’, zorgen onder specialisten voor lichte opschudding als het tegendeel blijkt. De Nederlandse Faunistische mededelingen II vermeldt twee van dit soort herontdekkingen.

In 1986, toen nog een kleine wrattenbijter in Het Nationale Park De Hoge Veluwe knirpte, leek het beestje voor het laatst in Nederland te klinken. Nu is zijn geluid van langs elkaar raspende voorvleugels weer te horen op de Oldebroekse heide. Het insect is, in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, een vrij grote sabelsprinkhaan. Alleen de mannetjes maken geluid.

De Koninklijke Landmacht gebruikt de Oldebroekse heide sinds 1880 als schietkamp voor de artillerie. Publiek is op dit terrein niet welkom. Regelmatig afbranden van gras houdt de vegetatie kort. De sprinkhaan prefereert heidegronden en graslanden met weinig mos, de biotoop in Oldebroek.

De Lüneburger Heide in Duitsland is de enige andere plek in Noordwest-Europa waar de kleine wrattenbijter voorkomt. Opmerkelijk is dat het hier ook om een oefengebied gaat waar de vegetatie op dezelfde manier als op de Oldebroekse heide wordt kortgehouden.

De wapenvlieg is ook al jaren niet meer in Nederland geobserveerd. In het Noord-Limburgse Jammerdaal zag een excursieleider nabij de tunnels van een mierennest een enkel exemplaar van de wapenvlieg. In een mierennest legt een wapenvliegwijfje eitjes, dus het vermoeden bestaat dat daar meer vliegen vandaan zullen komen.

Zijn deze insecten echt al die jaren weggeweest of zijn ze niemand opgevallen? Voor de wrattenbijter lijkt de kans daarop vrij klein. Zelfs als een sprinkhaankenner ’s zomers met zijn ogen dicht door een een gebied zou lopen, weet hij of een soort daar aanwezig is. Zoals elke vogel zingt zoals hij gebekt is, tjirpt elke sabelsprinkhaan namelijk zoals hij gevoorvleugeld is.

Irene Husmann