In de nacht van 5 op 6 juni begeeft de planeet Venus zich tussen de aarde en de zon. In West-Europa kunnen we het einde van de overgang aanschouwen maar via internet kan het verschijnsel van begin tot eind worden gevolgd.
Weliswaar was er acht jaar geleden ook al een venusovergang, maar het blijft een zeldzaam verschijnsel. Dat komt doordat de vlakken waarin de banen van de aarde en van venus rond de zon liggen, een onderlinge hoek maken. De venusovergangen treden met vaste regelmaat op, met tussenpauzen van achtereenvolgens 8 jaar, 121,5 jaar, 8 jaar en 105,5 jaar. Dan liggen zon, aarde en venus op de snijlijn tussen die vlakken. De volgende venusovergang is in 2117.
Toeval speelde een grote rol bij veel spectaculaire kosmische ontdekkingen
Het heelal zit vol verrassingen. We moeten toevallige ontdekkingen in de wetenschap omarmen, zegt astrofysicus Chris Lintott.
Het Europese project Gloria grijpt de venusovergang aan om sterrenkunde dichter bij het brede publiek te brengen. Op internet verzorgen onderzoekers van dit project, geleid vanuit de Madrileense universiteit, live beelden vanuit Australië, Japan en Noorwegen.
Op internet kan men nagaan op welk tijdstip lokaal de venusovergang zichtbaar is. Inwoners van de VS en van het noordwesten van Zuid-Amerika kunnen het begin al zien op 5 juni, voordat de zon ondergaat. In West-Europa is een dag later het laatste stukje van de overgang zichtbaar na zonsopkomst, tot ongeveer 7 uur in de ochtend in Nederland en België. Op IJsland kan men zowel het begin als het einde van de venusovergang meemaken, alleen tijdens het hoogtepunt zal de zon – en daarmee ook Venus – niet zichtbaar zijn. Voor wie mobiel de venusovergang wil volgen, verschaft de website transitofvenus.org ook links naar apps voor iPhone en android.
Wie daadwerkelijk vroeg wil opstaan om de venusovergang te zien, moet wel maatregelen nemen ter bescherming van de ogen. Speciale brilletjes en andere hulpmiddelen kunnen voorkomen dat het gevoelige netvlies beschadigd raakt. Een indirect beeld verschaft de projectie van de zon op een wit vel papier, bijvoorbeeld via een klein gat in een stuk karton.
Erick Vermeulen
Foto: Venusovergang door André Kuipers vanuit ISS, ESA/NASA
