Het klinkt als een scène uit een sciencefictionfilm: slechts één spuitje en je bezit ineens reflexen die je nooit hebt aangeleerd. Voor een aantal zeeslakken is deze toekomstmuziek echter al de realiteit: na een injectie van RNA van een ‘getrainde slak’ lieten zij ineens hetzelfde gedrag zien.

De zeeslak Aplysia wordt vaker gebruikt als proefdier in neurobiologische studies. Foto: Genny Anderson

Over het algemeen wordt aangenomen dat herinneringen opgeslagen worden in de ruimte tussen hersencellen. Maar het begint er steeds meer op te lijken dat ook genen een rol spelen. Zo hebben onderzoekers al eens aan de hand van genen kunnen zien wat een muis zich herinnerde. Dit is mogelijk doordat bepaalde herinneringen bepaalde genen activeerden. RNA speelt een rol bij dat aan- of uitzetten van genen; met hun slakken-experiment hebben de wetenschappers van de University of California, Los Angeles nu dus opnieuw een punt gescoord voor team-genen.

Schokkende ervaring

Een schematische weergave van het slakkenexperiment. Klik om te vergroten. Credit: Bédécarrats et al., eNeuro (2018)

De slakken in het onderzoek werden eerst ‘getraind’ door ze verschillende keren een elektrische schok te geven. Als deze slakken daarna een por kregen, trokken ze hun ademhalingsbuis langer in dan ongetrainde slakken. Deze reactie komt volgende de onderzoekers doordat ze zich de nare schokken herinnerden.

‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’
LEES OOK

‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’

Met haar boomboor onderzoekt Valerie Trouet woudreuzen en reconstrueert ze wat die allemaal hebben meegemaakt.

Na 48 uur haalden de onderzoekers RNA uit deze getrainde én ongetrainde slakken, om het te injecteren bij weer andere slakken. De slakken die RNA ontvingen van hun geschokte soortgenootjes, trokken daarna ook hun ademhalingsbuis langer in. De controlegroep – slakken die RNA hadden gekregen van niet-geschokte slakken – deed dat niet. Dit suggereert dat met het RNA de ‘herinnering’ van de onprettige schok overgedragen werd.

In deze Noorse besteller wordt de werking van de hippocampus, het deel in je hersenen dat de regie voert over het geheugen, haarfijn uitgelegd. Bestel het boek in onze webshop

Bovendien deden de onderzoekers het experiment nog eens dunnetjes over in petrischaaltjes. Daar voegden ze RNA van getrainde en ongetrainde slakken toe aan sensorische zenuwcellen van ongetrainde slakken. Die zenuwcellen bleken sterker te reageren op het RNA van de geschokte slakken – opnieuw een bewijs dat de schokkende ervaring werd overgedragen via het RNA.

Toekomst

Helaas kunnen slakken niet praten, dus weten we niet of ze zich de onprettige schok-ervaring ook echt herinneren na zo’n RNA-injectie. Wel lijkt het erop dat de techniek in de toekomst gebruikt kan worden om onprettige herinneringen te onderdrukken of juist andere herinneringen te versterken, schrijven de onderzoekers in vakblad eNeuro.

Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.

Lees verder: