Boston (VS) – De zeespiegel kan sneller gaan stijgen dan gedacht. Bij voorspellingen is totnogtoe geen rekening gehouden met sneeuw- en ijsprocessen aan de polen.


De afgelopen jaren werden we overspoeld door tegenstrijdige berichten. De ene keer worden we gealarmeerd door voorspellingen waarin delen van Nederland en België zullen overstromen, de volgende keer worden we gerustgesteld omdat de ijskap weer aangroeit. Met verschillende modellen zijn voorspellingen gemaakt over de verwachte opwarming van de aarde en, als gevolg daarvan, de verwachte stijging van de zeespiegel. Volgens recent onderzoek stijgt de zeespiegel in de toekomst sneller dan voorzien. De resultaten, deze week gepresenteerd op de jaarlijkse bijeenkomst van de American Association for the Advancement of Science, bieden een beter inzicht in de processen die zich afspelen in de poolregio’s en aangrenzende gebieden.
Uit de analyse van gletsjervolumes blijkt dat tijdens de laatste decennia gletsjers sneller smolten dan voorheen. De reden hiervoor is dat gletsjers gevoeliger worden voor warmte naarmate de temperatuur stijgt. Bovendien smelten kleine gletsjers sneller dan grote omdat een groter percentage van hun oppervlak minder hoog gelegen is. Hiermee werd bij de huidige voorspellingen geen rekening gehouden.

In elkaar zakken
Een ander onderschat proces is de vorming van scheuren aan de steile randen van de Antarctische ijskap. Volgens een model kunnen deze scheuren ontstaan wanneer smeltwater insijpelt in oppervlakkige scheurtjes. Het smeltwater bevriest dan opnieuw, waardoor het uitzet en zo breuken in het ijs veroorzaakt. Hierdoor kan de ijsmassa plots in elkaar zakken zonder dat ze volledig werd opgewarmd. Kleine temperatuurstijgingen kunnen dus grote gevolgen hebben.
De klimaatsveranderingen zijn ook voelbaar in de noordelijke hemisfeer. Aan land blijft minder sneeuw liggen en de permafrost, de immer bevroren bodemlaag, ontdooit. Watermassa’s diep in zee warmen op en aan het wateroppervlak wordt het ijs dunner. Gelukkig heeft het smelten van drijfijs geen netto effect op het zeepeil. Ontdek het zelf met ijsblokjes in een glas water.
Net zoals het leven op aarde verandert ook het klimaat voortdurend. Het lijdt geen twijfel dat de aarde opwarmt, maar het is nog niet duidelijk of de mens hier in grote mate verantwoordelijk voor is. De mens zal er wel de gevolgen van ondervinden. Er werd uitgegaan van een zeespiegelstijging van 13 tot 68 cm in de komende vijftig jaar. Volgens de nieuwe inzichten moeten we dit getal verdubbelen. Kopen maar die watersandalen.

Ilse Wiame