Wageningen (NL) – Nieuwe foklijnen van een resistent koeienras maken wellicht veeteelt mogelijk in door slaapziekte geteisterd Afrika.


Wageningse wetenschappers deden onderzoek naar mogelijke verbetering van het koeienras N'Dama. Dit is een ras van kleine Afrikaanse koeien die resistent zijn tegen slaapziekte. N'Dama geven echter slechts zo'n twee tot drie liter melk per dag en zijn daarnaast erg mager. De fokschema's moeten ervoor zorgen dat de koeien meer melk of vlees gaan produceren zonder dat ze de resistentie tegen slaapziekte verliezen.

Koeien van het Afrikaanse ras N'dama zijn erg klein en mager.

Slaapziekte is een voor koeien vaak dodelijke ziekte. Door deze ziekte, die verspreid wordt door de tseetseevlieg, is ruim eenderde deel van Afrika eigenlijk ongeschikt voor veehouderij. Behalve koeien zijn ook mensen vatbaar voor enkele varianten van de ziekte.
Samen met Keniaanse collega's onderzochten de Wageningers de overerving van de resistentiegenen. Dit deden ze door N'Dama te kruisen met een ander koeienras, dat niet resistent is tegen de ziekte. Dit onderzoek wees uit dat de genen die voor de resistentie zorgen, verspreid zijn over meer dan acht chromosomen. De kans dat die gezamenlijk overerven is zo klein, dat het bijna onmogelijk is om door kruising met andere koeienrassen een nieuw ras te verkrijgen dat net zo resistent is als de N'Dama. Selectie binnen de N'Dama lijkt de ideale optie. Verder onderzoek moet nu uitwijzen welke strategie in de praktijk het beste werkt.

Nienke Beintema