De Arnhemse dierentuin Burgers’ Zoo werkt aan een soort ark van Noach voor koraalriffen, waarin de soorten kunnen overleven in tijden van klimaatverandering. Sinds kort zijn de eerste gekweekte koralen in het publieke koraalrif te bezichtigen. Dierwetenschapper Nienke Klerks vertelt over het project.
Waarom bouwen jullie deze ark van Noach?
‘Je ziet het overal al in het nieuws: door stressfactoren zoals klimaatverandering, vervuiling en overbevissing gaat het niet goed met de koraalriffen in de natuur. Met ons project hopen we die riffen te bewaren. Zodat we, als het helemaal misgaat met de natuur, de koralen nog achter de hand hebben. Zo hopen we ze mogelijk ooit weer terug te kunnen plaatsen in hun natuurlijke omgeving.’
Wat doen jullie precies met de koralen?
‘In november 2022 kregen we bij Koninklijke Burgers’ Zoo veertien kolonies binnen van verschillende koraalsoorten. Die komen allemaal uit hetzelfde gebied bij het eiland Aldabra in de Seychellen.
Lachgasgehalte atmosfeer groeit alarmerend snel
De uitstoot van het krachtige broeikasgas N2O blijft toenemen, met name door de landbouw.
Wij bewaren ze achter de schermen in een soort kweekaquaria. Daar zijn lampen op gericht, want een van de belangrijkste eisen van koraal is licht. Daarnaast houden we de waterkwaliteit, die bijna zo goed moet zijn als in de natuur, bij de koralen goed in de gaten.’
Lukt het om deze koralen in leven te houden?
‘Het is altijd een uitdaging, maar tot nu toe gaat het eigenlijk heel goed. Sommige koralen groeien zelfs zo veel, dat we er al stukjes vanaf kunnen halen. Die stukjes kunnen we nu opsturen naar andere aquaria of in ons eigen publieke koraalrif (Burgers’ Ocean, red.) plaatsen.
Dit is een hele mooie ontwikkeling, want van de meeste koralen in Burgers’ Ocean weten we eigenlijk niet waar ze vandaan komen. Die hebben we in het verleden gekregen van andere aquaria en van inbeslagnames. Met deze nieuwe koralen bouwen we aan een rif waarvan we exact weten waar alles vandaan komt.’
Waarom is dat belangrijk?
‘Als je niet weet waar de koralen vandaan komen, dan kun je ze wel ergens in de natuur uitzetten, maar misschien bezorgt dat dan meer problemen dan dat het goed doet. Je gaat een Aziatische olifant ook niet in Afrika uitzetten. We weten nu precies waar de koralen vandaan komen en op die plek kunnen we ze ook weer terugzetten.’
Wanneer willen jullie de koralen terugplaatsen?
‘Er zijn veel restauratieprojecten en beschermende maatregelen die koralen in het wild proberen te behouden. Dus ik hoop dat het terugplaatsen uiteindelijk niet nodig zal zijn. Dat zullen we alleen doen als de wilde riffen echt verdwijnen.’
Wat zijn de grootste obstakels?
‘Dit is de eerste keer dat we een koraalark opbouwen, dus we komen continu uitdagingen tegen. Welke omstandigheden hebben deze koralen nodig? Hoe kunnen we die het beste vormgeven? Dat zijn we met drie aquaria in Frankrijk en Monaco aan het onderzoeken, zodat het in de toekomst allemaal een stuk soepeler zal gaan.’
Zijn de nieuwe koralen al te bewonderen in jullie dierentuin?
‘Nog niet allemaal. We hebben verschillende soorten koralen en niet elk koraal groeit even hard. Van de snelgroeiende soorten hebben we in april al wel een paar stukjes in de aquaria van Burgers’ Ocean kunnen zetten. Die zijn maar een paar centimeter groot. Dus je moet echt zoeken en weten waar ze staan, wil je ze kunnen zien. Maar het is wel heel gaaf.’
