Psycholoog Gerine Lodder, verbonden aan Tilburg University, start binnenkort een innovatief experiment dat handvatten moet bieden in de strijd tegen eenzaamheid onder jongeren. Lodder is een van de vijf finalisten die kans maakt op de titel New Scientist Wetenschapstalent 2019. Met welk baanbrekend onderzoek hoopt zij onze wereld te verbeteren?
Chronische eenzaamheid op jonge leeftijd. Komt dat veel voor? Gerine Lodder weet het antwoord, en dat stemt haar allesbehalve vrolijk. ‘Wanneer we op middelbare scholen leerlingen periodiek en anoniem vragen naar hun gevoel van eenzaamheid, dan vertelt een vaste groep van zo’n drie tot tien procent altijd, iedere keer weer, dat ze zich eenzaam voelen.’
Een ernstig probleem, want langdurige eenzaamheid is, naast een bron van verdriet, ook een voorspeller voor een toekomst met meer mentale problemen, meer drugs- en drankgebruik, en zelfs meer morbiditeit en mortaliteit. ‘Helaas blijkt de gebruikelijke en ogenschijnlijk logische aanpak van dit probleem – eenzame mensen bij elkaar zetten in de hoop dat ze elkaars vrienden worden – maar zelden effectief’, zegt Lodder.
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Typprobleem
Waarom deze aanpak niet werkt, is niet helemaal duidelijk. De psychologe trekt een interessante vergelijking. ‘Het is een statistisch feit dat mensen die gemiddeld snel typen, minder typfouten maken dan zij die langzaam typen. Moet je dus jouw slecht typende opa adviseren om sneller te typen zodat hij minder fouten zal maken?’
Wie de aard van het typprobleem begrijpt, snap dat zo’n advies niet zal helpen. ‘Op dezelfde manier onthult het gebrekkige succes van eenzaamheidsbeleid dat we de dieper liggende oorzaken van chronische eenzaamheid niet goed begrijpen’, vervolgt Lodder. ‘Willen we eenzame jongeren werkelijk helpen, dan moeten we veel meer te weten komen over hun situatie en de aard van hun sociale interacties. Helaas weten we over dat laatste aspect heel weinig.’
Smartphones en beacons
Lodder zal daarom binnenkort een groot en innovatief onderzoek lanceren met een belangrijke rol voor smartphones en speciale beacons: apparaatjes die kunnen meten hoe vaak leerlingen dicht in elkaars buurt komen.
‘Wat ik vooral wil weten is: vertonen tieners die chronisch eenzaam zijn andere sociale-interactiepatronen dan zij die slechts tijdelijk of helemaal nooit eenzaam zijn? Hopelijk levert dit nieuwe puzzelstukjes richting de oplossing van het probleem’, zegt Lodder. ‘Want hoe meer we werken aan sociale gezondheid, hoe meer we ook mentale en fysieke gezondheid kunnen bevorderen.’
Makkelijk praten
Deze week zijn de vijf finalisten van New Scientist Wetenschapstalent 2019 te gast in de podcast Makkelijk Praten. Beluister de podcast met Gerine Lodder hier:
Lodder en de andere vier finalisten zullen hun spraakmakende onderzoeksprojecten verder toelichten tijdens het evenement New Scientist Live, dat op 31 mei plaats zal vinden in Tivoli Vredenburg te Utrecht. Daar zal, na stemming van publiek en jury, bekend worden wie de titel Wetenschapstalent 2019 toekomt.
