De sporadische haren op de dikke olifantenhuid vervoeren warmte weg van het lichaam naar de omgeving. Olifanten zijn de enige landdieren die lichaamshaar als afkoelingssysteem gebruiken.
.jpg)
De Aziatische en Afrikaanse olifanten zijn de grootste landdieren die op aarde rondwandelen. Als warmbloedig zoogdier met een grote lichaamsbouw, maar in verhouding tot hun inhoud een klein huidoppervlak hebben, is extra afkoeling noodzakelijk. Geowetenschapper Conor Myhrvold van de Princeton University en zijn collega’s onderzochten het nut van olifantenhaar. In hun artikel dat zij publiceren in het vakblad PLOS ONE concluderen zij dat de evolutie het haar bij de dikhuiden tot een afkoelingsysteem maakte.
Frans de Waal (1948-2024): ‘Zo speciaal zijn wij mensen niet’
Primatoloog Frans de Waal is op 14 maart 2024 overleden. In juni 2019 interviewde New Scientist De Waal. De les die hij meegaf: ‘zo speciaal zijn wi ...
Olifanten houden zichzelf koel op allerlei manieren. Water en stof op de huid werkt verkoelend, evenals schaduw opzoeken en met de oren klappen helpen de olifant. Maar, constateerden de onderzoekers, het kleine beetje haar van het dier draagt ook zijn steentje bij. De haren geleiden de wind- en waterstroom over de huid van de olifant. In situaties waar weinig wind is helpen de haartjes de luchtstroom die de olifant met zijn klappende oren opwekt over zijn hele lichaam te verspreiden.
Olifanten blijken de enige dieren die hun vacht als afkoelingsmechanisme gebruiken. Andere dieren die ook in een warm klimaat leven zoals leeuwen gebruiken hun vacht als isolatie. De mens, ook wel de naakte aap genaamd, gebruikt zijn haren niet als koeling. Volgens milieutechnicus Elie Bou-Zeid, die meeschreef aan het artikel, komt het door de hoeveelheid haar: ‘mensen hebben ook een lage dichtheid lichaamshaar, maar dat functioneert niet zo goed als koeling zoals bij olifanten. En de grote hoeveelheid haar op ons hoofd geeft aan dat we dat als isolatie gebruiken.’
De onderzoekers konden aan de hand van olifantenhuid vaststellen dat haar in de evolutie ook andere eigenschappen kan hebben. Olifanten en mammoeten hebben waarschijnlijk dezelfde harige voorouders, maar ontwikkelden beide andere eigenschappen voor hun vacht. De mammoet moest bittere kou doorstaan. De hedendaagse olifant laat met zijn kleine beetje haar zien dat haar ook een afkoelingsmechanisme kan zijn.
Elske Krikhaar
Afbeelding: Myhrvold CL, Stone HA, Bou-Zeid E
