Jonas Lembrechts (28), ecoloog aan de Universiteit Antwerpen, trekt graag zijn bergschoenen aan om in Noord-Scandinavië en de Andes te ontdekken hoe de natuur daar verandert onder invloed van de mens. Lembrechts is een van de vijf finalisten in de strijd om de de titel New Scientist Wetenschapstalent 2019. Met welk baanbrekend onderzoek hoopt hij onze wereld te verbeteren?
Winkelstraten in binnen- en buitenland gaan steeds meer op elkaar lijken. Overal winnen ketens zoals Starbucks, H&M en McDonald’s de strijd van lokale ondernemingen. Op mondiale schaal verarmt zo het aanbod. Diezelfde verschraling dreigt zich ook op een ander vlak te voltrekken, constateert Jonas Lembrechts. De bioloog reist veel naar verre berggebieden, speurend naar wat groeit en bloeit in de wildernis.
Geen klaverhater
Zijn bevindingen? ‘Zelfs in Lapland en de Argentijnse Andes – ver weg van snelwegen en winkelcentra – winnen West-Europese onkruidsoorten rap terrein. Deze soorten zijn meegereisd met toeristenstromen. Ze blijken veel beter bestand dan inheemse soorten tegen vertrapping, klimaatverandering en andere vormen van menselijke verstoring.’
Hoe gevaarlijk zijn supervulkanen?
In het verleden stortten zogeheten supervulkanen de aarde meermaals in een desastreuze ‘vulkanische winter’. Gaat dat opnieuw gebeuren?
Is het kwalijk dat bijvoorbeeld paardenbloemen en klavers een plek veroveren tussen de ruïnes van Machu Picchu? Lembrechts is zeker geen klaverhater, maar maakt zich zorgen om de grotere trend. ‘Verandering kent natuurlijk altijd winnaars en verliezers, maar nu gaat het wel heel snel. Veel kwetsbare inheemse planten krijgen niet de tijd die ze nodig hebben om zich aan te passen. Daardoor verliezen ze de strijd van een handjevol ecologische succesformules. Het gevolg is dat de biodiversiteit daalt en de natuur verarmt.’
Menselijke impact
Als wij mensen de kracht hebben om de natuur te schaden, stelt Lembrechts, dan bezitten we ook de potentie om haar een handje te helpen. Dan hebben we wel meer kennis nodig over wat er precies gaande is. De Vlaamse natuurwetenschapper leidt daarom een initiatief onder een wereldwijd netwerk van vakgenoten.
‘Een grote groep gelijkgezinden kwantificeert de menselijke impact op de verspreiding van planten’, zegt Lembrechts. ‘Ik bundel hun bevindingen om zo helder in kaart te brengen wat de invloed is van onder meer toeristenstromen, de aanleg van wegen of nieuwe landbouwvormen in berggebieden. Mijn doel is om in de toekomst voorspellingen te kunnen doen over hoe onze keuzes de biodiversiteit beïnvloeden. Daarmee kunnen we mensen helpen om de natuur te helpen.’
Makkelijk praten
Deze week zijn de vijf finalisten van New Scientist Wetenschapstalent 2019 te gast in de podcast Makkelijk Praten. Beluister de podcast met Jonas Lembrechts hier:
Lembrechts en de andere vier finalisten zullen hun spraakmakende onderzoeksprojecten verder toelichten tijdens het evenement New Scientist Live, dat op 31 mei plaats zal vinden in Tivoli Vredenburg te Utrecht. Daar zal, na stemming van publiek en jury, bekend worden wie de titel Wetenschapstalent 2019 toekomt.
