Wie is het grootste wetenschappelijke talent van Nederland en Vlaanderen? Universiteiten, hogescholen en kennisinstellingen uit Nederland en Vlaanderen mochten de afgelopen maanden jonge talenten aandragen. U stemde op de 15 genomineerden, en bepaalde zo mee wie doorstroomde naar de top 3 van het New Scientist Wetenschapstalent 2023. In de top 3: Sofie Claerhout, onderzoeker forensische genetica aan de Katholieke Universiteit Leuven. Ze vertelt over haar werk.
‘Als een moordzaak vastloopt, en er is DNA van de dader, dan vinden we via de standaardmethode alleen een match als de dader zelf, of heel dichte familieleden van hem, in de databank met misdadigers en veroordeelden zit. Anders loopt de zaak nog altijd vast. Met mijn onderzoek creëer ik een laatste redmiddel voor onopgeloste moordzaken. Dat doe ik met een klein stukje van het mannelijk DNA: het Y-chromosoom.
Met het Y-chromosoom van de dader kunnen we heel verre familie van de dader vinden – tot wel 40 generaties terug – omdat dat stuk DNA grotendeels ongewijzigd van vader op zoon wordt overgeërfd. Zo kunnen we de dader identificeren via zijn familieleden. Met mijn CSY-onderzoek, ofwel Crime Scene onderzoek via het Y-chromosoom, heb ik deze techniek verfijnd.
We zijn niet verslaafd aan onze telefoons en hebben geen ‘digitale detox’ nodig
Onszelf beschrijven als verslaafd aan onze telefoon werkt contraproductief, betoogt psycholoog Pete Etchells.
Om de dader bij een vastgelopen moordzaak vaker en sneller te kunnen vinden met het Y-chromosoom, heb ik drie tools ontwikkeld. Met de eerste tool kunnen we het Y-chromosoom van bijna honderd mannen tegelijk gedetailleerd analyseren om te zien wie familie is van de dader. Vervolgens sorteren we de mannen met de tweede tool op hoeveel hun Y-chromosoom overeenkomt met dat van de dader. De derde tool berekent hoe dicht de best matchende man uit de database verwant is met de dader: zijn ze broers, neven, of verre achterneven? Zo kunnen we gericht in de stamboom duiken om de dader te identificeren.
In Nederland worden mijn tools al gebruikt. Als de nieuwe DNA-wet in België rond is en ik ook in België mijn kennis en tools mag gebruiken, wil ik onmiddellijk een moordzaak hier in België oplossen: de zaak van Ingrid Caeckaert. Haar ouders, nu beiden in de tachtig, weten na 32 jaar nog altijd niet wie hun destijds 26-jarige dochter vermoord heeft. Met de aanwijzingen die er zijn, kunnen mijn tools zeker bijdragen aan het vinden van de dader.
Ik heb een enorm groot gevoel van rechtvaardigheid. Ik kan er gewoon niet tegen dat iemand zoiets verschrikkelijks doet, andermans leven volledig omgooit, en daar nog mee wegkomt ook. Dat is echt mijn drijfveer om verder te gaan met het onderzoek.’
Op 5 oktober wordt de winnaar van het New Scientist Wetenschapstalent 2023 bekendgemaakt op deze website.