Een stamboom van 4449 ijsberen in Canada onthult de familiegeheimen van zes generaties. Hierin komen onder andere de eerste gerapporteerde eeneiige ijsbeertweeling, zes adopties en een keer incest tussen broer en zus voor.
Foto: Karilop311
De stamboom is gebaseerd op 45 jaar veldobservaties en genetische data van de groep ijsberen die leeft in Western Hudson Bay.
Tweeling
‘De eeneiige tweeling was voor mij het meest verrassend,’ zegt René Malenfant van de universiteit van Alberta in Canada. Vrouwelijke ijsberen krijgen meestal een gewone tweeling. Maar uit de data bleek dat er twee mannelijke ijsberenpups waren die genetisch identiek waren. Dit is de eerste keer dat een identieke tweeling bij ijsberen wordt beschreven.
‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’
Met haar boomboor onderzoekt Valerie Trouet woudreuzen en reconstrueert ze wat die allemaal hebben meegemaakt.
Incest
Het team keek ook naar hoeveel inteelt voorkomt in de groep. In de hele familiestamboom is maar een duidelijk geval van incest geweest. Dat was tussen twee beren die dezelfde moeder hadden, maar in verschillende jaren waren geboren. Waarschijnlijk hadden ze verschillende vaders.
‘Het aantal gevallen van incest is dus erg laag. Maar het lijkt erop dat dit vooral komt door gebrek aan mogelijkheden en niet door actieve vermijding,’ zegt Malenfant. IJsberen verspreiden zich over grote afstanden dus familieleden komen elkaar niet vaak tegen. ‘We weten nog niet hoe goed ijsberen hun familie kunnen herkennen, maar studies bij andere beren suggereren dat ze daar helemaal niet goed in zijn.’
Strategie
Veel dieren herkennen bloedverwanten aan de geur. De geur wordt bepaald door de combinatie van genen uit het major histocompatibility complex (MHC). Dieren kiezen meestal een partner met een MHC genencombinatie die zo veel mogelijk van die van henzelf verschilt. Hierdoor voorkomen ze dat ze nakomelingen krijgen van een familielid. Maar deze strategie werkt misschien niet voor ijsberen, omdat hun MHC genen minder variatie hebben.
Weg kwijt
Dit kan een verklaring zijn voor de zes adopties die het team ontdekte. In elk van deze gevallen ging het om een vrouwtje dat een pup bij zich had waarmee ze geen genetische overeenkomst had. Deze pups zijn allemaal volwassen geworden. Daardoor nemen de onderzoekers aan dat het vrouwtje melk gaf. ‘De meest waarschijnlijke verklaring is dat het gewoon gaat om een misidentificatie, zoals dat een pup de eigen moeder kwijt raakt en zich uiteindelijk bij een ander vrouwtje aansluit,’ zegt Malenfant. Dit kan gebeuren als het gebied druk wordt, bijvoorbeeld wanneer ijsberen samenkomen aan de kust van Western Hudson Bay tijdens het ijsvrije seizoen.
Rouw
Een treurige andere verklaring is dat de pups zijn geadopteerd door rouwende moeders. ‘In vier gevallen werd de pup alleen gezien met de adoptiemoeder. Het is mogelijk dat deze vrouwtjes kort geleden hun eigen pups verloren hadden, maar nog waren ingesteld op het grootbrengen van pups,’ zegt ze.
Tellen
Maar in twee gevallen hadden de geadopteerde pups zich aan gesloten bij de biologische nakomelingen van de moeder. ‘Het is mogelijk dat vrouwtjes het niet eens doorhebben wanneer een extra pup zich bij het gezin aansluit. We weten nog niet of ijsberen kunnen tellen,’ zegt Malenfant.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: