Als we langer wachten met het bereiken van een netto nuluitstoot van CO2, gaat de opwarming van de aarde ook na de koolstofstop mogelijk nog een tijd lang door.
Hoe langer het duurt om netto nul CO2 uit te stoten, hoe groter het risico dat de opwarming van de aarde daarna nog millennia lang doorgaat. Dat blijkt uit een beoordeling van klimaatwetenschapper Roland Séférian van het Nationaal Centrum voor Meteorologisch Onderzoek in Frankrijk en zijn collega’s.
We moeten dus nog minder CO2 uitstoten dan we dachten, als we de opwarming willen beperken tot twee graden Celsius. ‘De timing waarop we de netto nul bereiken is ook belangrijk’, zegt Séférian. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Frontiers in Science.
Wat gebeurt er als de permafrost ontdooit?
Door de opwarming van de aarde dooit de permafrost in rap tempo. Aardwetenschapper Niek Jesse Speetjens deed onderzoek naar de gevolgen.
Complex
Het voorspellen van het klimaat is een complexe zaak. Zo gingen klimaatwetenschappers er ooit vanuit dat de CO2-niveaus in de atmosfeer ongeveer constant zouden blijven als de uitstoot netto nul wordt. In dat geval zou het aardoppervlak wel alsnog verder opwarmen, omdat de temperatuur in de oceaan nog tientallen jaren stijgt.
Later realiseerden wetenschappers zich dat de CO2-niveaus in de atmosfeer toch niet constant blijven als we netto nul uitstoot bereiken, maar dat een deel van de CO2 zal worden opgenomen door de oceaan. Dat zorgt ervoor dat de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer geleidelijk vermindert en dat er dus minder zonnewarmte wordt vastgehouden.
Recente klimaatmodellen suggereren dat dit afkoelingseffect de opwarming van de oceanen zal compenseren. Dat zou betekenen dat de opwarming van het aardoppervlak binnen een paar jaar na het bereiken van netto nulemissies halt houdt.
Feedback
Niet alle klimaatmodellen zijn echter hetzelfde. Standaard klimaatmodellen houden bijvoorbeeld geen rekening met alle feedbacks, waarbij de klimaatverandering zichzelf beïnvloedt. Zoals bijvoorbeeld de hoeveel CO2 die wordt opgenomen door planten, waarvan er meer groeien naarmate de hoeveelheid CO2 in de lucht toeneemt.
Uitgebreidere klimaatmodellen suggereren dat er een 33 procent kans is dat de planeet verder blijft opwarmen als we netto nuluitstoot bereiken, op het moment dat de aarde 2 graden Celsius warmer is dan pre-industriële tijden. Toch nemen ook deze klimaatmodellen niet alle feedbacksystemen mee in hun berekening, zoals bijvoorbeeld het smelten van de ijskappen op Groenland en Antarctica.
Séférian en zijn team hebben de onzekerheden over de toekomst van het klimaat nu uitgebreid beoordeeld. Ze keken naar 26 factoren die kunnen leiden tot meer of minder opwarming, zoals het verlies van bossen, het smelten van permafrost, de krimp van ijskappen en de verandering van oceaanstromen. Voor ongeveer een derde van deze factoren, zoals het wolkendek en de omvang van zee-ijsverlies, hebben we geen duidelijke kennis en kunnen we alleen maar speculeren, zeggen ze.
Opwarming
Hoewel sommige factoren naar verwachting voor afkoeling zullen zorgen, is er een algemene tendens naar extra opwarming, zegt klimaatwetenschapper Joeri Rogelj, die ook meedeed aan het onderzoek. ‘De opwarmingspiek zou hoger kunnen zijn dan verwacht’, zegt hij. ‘Dat betekent dat het op tijd bereiken van een netto nul CO2-uitstoot nog belangrijker wordt’.
Dat de aarde ook na de uitstootstop blijft opwarmen, betekent echter niet dat de situatie hopeloos is. Volgens Rogelj kan de verdere opwarming bijvoorbeeld voorkomen worden door zelf CO2 uit de atmosfeer te halen. Maar het verwijderen van CO2 uit de atmosfeer op de schaal en met de snelheid die nodig is om de opwarming een halt toe te roepen, is misschien niet meer haalbaar, zegt klimaatonderzoeker Michael Mann van de Universiteit van Pennsylvania. ‘Het meest dringende is dat we snel stoppen met activiteiten die koolstofvervuiling veroorzaken’, zegt hij.
‘Ik vind het een belangrijk onderzoek,’ zegt klimaatwetenschapper Zeke Hausfather van de non-profitorganisatie Berkeley Earth in de VS. ‘Het benadrukt hoe onzeker we zijn over de temperatuur van het klimaat nadat we netto nul uitstoot hebben bereikt’, zegt hij. ‘Hoewel onze beste schatting is dat de opwarming stopt wanneer de uitstoot stopt, is het ook mogelijk dat de wereld wat blijft opwarmen – of afkoelt’.
